Afgelopen zondag zag ik bij mijn vader, een oud Indiëveteraan, de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azie, en dus ook in Indië. Dit gebeurde in aanwezigheid van de Koningin bij het Indisch Monument in Den Haag. Na de herdenking vroeg ik me werkelijk af waarom de koningin hier maar een maal in de vijf jaar bij aanwezig is. De herdenking maakte indruk op mij en ook mijn vader was geëmotioneerd zag ik.

Tijdens het defilé langs het monument werden aanwezigen geinterviewd en het viel me op hoeveel er zeiden dat ze een familielid waren verloren aan de beruchte Birma spoorweg.

De herdenking betreft alle burgers en militairen die onder de Japanse bezetting geleden hebben in voormalig Nederlands-Indië; niet alleen Nederlanders maar ook de slachtoffers onder de inheemse bevolking. In deze periode sneuvelden weliswaar meer dan 5000 Nederlandse militairen, maar ook meer dan 150.000 Indonesiers. Wie kent dat getal?
Waar dat lijden o.a. uit had bestaan werd nog eens goed duidelijk in de documentaire 'Omdat we mooi waren'; over jonge meisjes, vaak nog kinderen, die door de Japanners als troostmeisje werden ingezet. Hun verhalen maakten diepe indruk op mij. Sommigen hadden er al die jaren nog niet eerder over gesproken.

Eigenlijk is er volgens mij maar weinig bekend over deze dodenherdenking; het Indisch monument staat er ook pas vanaf 1988. Tijdens de uitzending werd verteld dat dit onderwerp nog wel steeds lesstof voor de geschiedenisles is en periodiek terug komt in de examenstof. Op de een of andere manier heb ik het gevoel dat mijn geschiedenisles over Indië heel anders was als de les van deze tijd. Dat kan ook niet anders: mijn leraren hadden de oorlog en de onafhankelijkheid van Indië meegemaakt en dat kleurde hun geschiedenisles. Nu wordt deze geschiedenisles gegeven door jongeren die de derde generatie na de oorlog zijn; zij kijken veel rationeler en kritischer naar deze periode.

Tijdens de herdenking sprak Boudewijn de Groot. Zijn toespraak raakte me. Ik had ooit wel eens gelezen dat hij in een Jappenkamp geboren was, maar nu hoorde ik hoe hij daar zelf mee om ging.
In aansluiting hierop zong hij het lied 'Achter Glas', eigenlijk al een oud nummer, maar nu kreeg de inhoud betekenis.